Natoare’deki gergin ABD müttefikleri, Başkan Donald Trump’ı savunma harcamalarını artırarak, dizginleri Ukrayna’ya almaya yemin ederek ve Beyaz Saray’da yüz yüze gelmek için sıraya girerek meşgul etmek için çabalıyorlar.
Ancak yönetimi Avrupa’yı vahşileştirirken, Kiev’in altını oyarken ve Rusya’ya ısınırken, Batılı diplomatlar ittifak kurtarılsa bile oyulma riski taşıdığından endişe ediyorlar.
Bir Nato diplomatı, hassas konuları tartışmak için anonimlik şartıyla diğerleri gibi konuşarak, “Yönü biliyoruz: ittifakta biz daha azız” dedi.
“Bizim çıkarımız, ittifakta bizi en üst düzeyde tutmaktır.”
Şimdiye kadar ABD’li yetkililer, Washington’un Amerikan ordusunun yedi yılı aşkın bir süredir Batı güvenliğini destekleyebileceğini gören bir ittifaka bağlı kalmasında ısrar ettiler.
Bu, Trump’ın ilk döneminde ABD’yi tamamen çekmekle tehdit ettiği bildirildikten sonra en azından bir miktar güvence.
Yine de uyarı işaretleri kırmızı renkte yanıp sönüyor.
Bunlar, Trump’ın ekibinin dile getirdiği Avrupa’ya duyulan derin saygısızlıktan, Grönland ve Kanada’ya yönelik bölgesel tehditlere ve cumhurbaşkanının yalnızca Nato’nun karşılıklı savunma taahhüdünün temelinde grev yapacak kadar harcayan müttefikleri koruma tehditlerine kadar uzanıyor.
Bu arada, Washington’un diğer zorluklara odaklanmak için güçleri Avrupa’dan uzaklaştırabileceğini açıkça belirttiği gibi, Trump’ın Rusya’ya ulaşması, bir numaralı düşmanı Moskova’nın yanında yer alabileceği korkularını ortaya çıkardı.
İkinci bir Nato diplomatı AFP’ye verdiği demeçte, “İyimserlik seviyesi kesinlikle düşüyor.” dedi.
“ABD hala somut bir karar almadı, ancak her gün ittifakın temellerine karşı bir darbe daha getiriyor gibi görünüyor.”
Avrupa’dan çekilmek mi?
ABD savunma şefi Pete Hegseth ilk atışları Şubat ayında yaptı ve Avrupalı müttefikleri Nato’ya ateşli bir girişte “kıtadaki geleneksel güvenliğin sahipliğini almak” zorunda kalacakları ve Washington’un “Pasifik’te Çin ile savaşı caydırmaya öncelik vereceği” konusunda uyardı.
Trump, Avrupa’dan geri çekilen ilk ABD yönetimi değil: Barack Obama, 2011’de “Asya’ya dönme” sözü verdi.
Chatham House düşünce kuruluşundan eski bir Nato yetkilisi olan Jamie Shea, “Amerika’nın bir nevi geri çekileceği ve Avrupa’nın daha fazlasını yapmak zorunda kalacağı anın geleceğini her zaman biliyorduk – ve bu kötü bir şey değil” dedi.
“Fikir, mümkün olduğu kadar çok Amerikan katılımını sürdürmeye çalışmak ve eğer geri çekilmeye başlarlarsa, en azından daha az önemli olan şeyleri geri çektiklerinden ve tekrar yükselmeleri için kapının her zaman açık olduğundan emin olmaya çalışmaktır.”
Diplomatlar ve yetkililer, eğer Amerika Birleşik Devletleri Avrupa’daki varlığını küçültmeyi planlıyorsa, kıtanın savunmasında boşluk bırakmamak için net bir zaman çizelgesi hazırlaması gerektiği konusunda ısrar ediyorlar.
Avrupa, Trump’ın Nato’nun harcama hedefinin iki katından fazlasını GSYİH’nın yüzde beşine çıkarma talebiyle teşvik edilen harcamalarını ve silah üretimini hazır hale getirmek için artırıyor.
O zaman bile yetkililer, ABD nükleer yetenekleri gibi kilit varlıkların değiştirilmesinin neredeyse imkansız olacağını kabul ediyorlar.
Shea, “Amerikalılar, Avrupalılara ne götürecekleri ve ne bırakacakları konusunda dürüst olmak zorundalar – çünkü şu anda Avrupa için sorun hiçbir fikri olmaması” dedi.
“Trump’ın performatif siyaseti ile stratejik düşünme ve uzun vadeli planlama, kısa vadeli cezai önlemlerin ve manşetlerin çok gerisinde kalıyor ve bu, tüm bunların ciddi şekilde engellenebileceği anlamına geliyor.”
Rusya ile dış cephe kaplaması mı?
ABD’nin ittifaka katılımı bir sorun olsa da, Avrupa’daki Nato üyeleri de potansiyel olarak daha temel tehditlerden endişe ediyorlar.
Nato esasen bir inanç eylemine dayanmaktadır – kurucu antlaşmasının beşinci maddesi, bir müttefike yönelik bir saldırının “hepsine karşı bir saldırı olarak kabul edileceğini” ilan eder.
Bu, müttefiklere yardım sağlar ve herkesin inanması koşuluyla düşmanları savuşturur. Ancak Trump, ABD’nin taahhüdü konusunda şüphe uyandırdı ve yalnızca yeterince harcama yapan ülkeleri koruyacağını öne sürdü.
Bir diplomat, “Beşinci madde psikolojiyle ilgili — ve bu anlamda bunu sorguladı,” diye itiraf etti.
Bunun ötesinde, ittifak’a musallat olması düşünülemez başka bir şey daha var.
Ukrayna üzerinden Rusya’ya uzanırken ve Avrupa’yı aralarında tutarken, Trump gerçekten baş düşmanı Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e yaklaşmaya istekli olabilir mi?
Şimdilik umut, Trump’ın Moskova’ya kur yapmasının, savaşı sona erdirmek için bir anlaşma sağlamaya çalışmak için müzakere stratejisinin bir parçası olmasıdır.
Dördüncü bir diplomat, “Yutulması acı bir ilaç olabilir, ancak taktikse elbette kabul edilebilir” dedi.
“Stratejik bir değişim ise, elbette bu büyük bir sorun.”
