Dikenli teller, bu ay 80 yıl önce kurtarılan eski Nazi ölüm kampının bulunduğu yerdeki Auschwitz müzesi sözcü yardımcısı Pawel Sawicki için çalışma yolunu çiziyor.
Nazi Almanyası tarafından II. Dünya Savaşı’nda Polonya’yı işgal ettiğinde inşa edilen Auschwitz-Birkenau kampında bir milyondan fazla insan öldü – çoğu Yahudi, aynı zamanda Yahudi olmayan Polonyalılar, Romanlar ve Sovyet askerleri.
Müzede hafızalarını korumak için yaklaşık 850 kişi çalışıyor, bu sizin her zamanki dokuzdan beşe kadar duygusal bagajınız olan bir iş.
Müzede sosyal medyadan sorumlu olan ve 17 yıldır orada çalışan Sawicki, “Burada çalışmaya başladığınızda ya tarih çok fazla olduğu için çok çabuk ayrıldığınızı ya da uzun süre kaldığınızı söylüyorlar” dedi.
44 yaşındaki afp’ye verdiği demeçte, “Görev için bir anlam bulursanız yardımcı olur” dedi.
Sawicki’nin ofisi, Nazilerin kötü şöhretli ss’leri için eski bir hastanenin içinde bulunuyor.
Binanın arkasında eski bir gaz odası var ve daha uzağında kampın “Arbeit Macht Frei” (İş Sizi Özgür Bırakacak) kapısı duruyor.
Sawicki, Auschwitz’de çalışmanın ağır duygusal sıkıntısıyla başa çıkmak için, zaman zaman çatlasa bile kendisini aklı başında tutan “bir tür profesyonel engel” koyduğunu söyledi.
Uzun zamandır Auschwitz tur rehberi olan Jacek Paluch, çıldırmamak için “iş yerinde” bıraktığından emin olduğunu söyledi.
“Ama bu özel bir iş ve özel bir yer. Tüm tarihi geride bırakmak ve onu eve götürmemek imkansız “dedi.
60 Yaşındaki çocuk, eski ölüm fabrikasının çevresinde her yıl 400’e kadar ziyaretçi grubuna liderlik ettiğini söyledi.
Geçen yıl dünyanın dört bir yanından 1,8 milyondan fazla insan Auschwitz’i ziyaret etti.
Müze, yaklaşık 350 rehberin rehberliğinde 20’den fazla dilde site turları sunuyor.
Paluch için en zor, en duygusal anlar eski mahkumlarla karşılaşmalarıdır.
Bir keresinde Paluch, bir bankta sessizce oturan ve sorulara yanıt vermeyen bir adama rastladı, koluna eski mahkum numarasıyla dövme yaptırdı.
“Bütün hayatı boyunca, burada olanlar hakkında ailesiyle hiç konuşmadı. Sonra aniden bir Pazar kahvaltısında konuşmaya başladı, “dedi Paluch.
“Onu durdurdular ve hikayesini nerede olduğunu anlatabilmesi için onu buraya götürdüler” diye devam etti.
“Ama ‘Arbeit Macht Frei’ kapısından geçtiğinde anılar geri geldi. Tekrar sessizleşti ve artık hiçbir şey hakkında konuşmak istemedi.”
Paluch, işin bedelini ne zaman ödediğini bildiğini söyledi.
“Yorgunluğun bir işareti, mutlaka fiziksel değil, daha zihinsel, geceleri gruplara liderlik ettiğimi hayal ettiğim zamandır” dedi.
“İşte o zaman biraz izin almam gerektiğini anladım.”
Müzenin araştırma merkezinde tarihçi olan Wanda Witek-Malicka, yıllardır Auschwitz’deki çocuk mahkumlara odaklanmıştı. Ama anne olduğunda zor konuyu terk etmek zorunda kaldı.
Afp’ye verdiği demeçte, “O anda, Auschwitz tarihinin bu özel yönü – çocuklar, hamile kadınlar, yeni doğanlar – bununla başa çıkacak durumda değildim” dedi.
38 yaşındaki, “Sitenin ve tarihin duygusal ağırlığı benim için çok fazlaydı” diye ekledi.
Müze personeli, sitenin tarihini günün her saati yansıtacak olsaydı, “muhtemelen herhangi bir işi yapamazdık”.
Sahanın başka bir yerinde, konservatör Andrzej Jastrzebiowski, bir zamanlar Auschwitz’deki mahkumları öldürmek için kullanılan zehirli gaz olan Ziklon B ile doldurulmuş bazı metal kapları inceledi.
Öfkesini, Nazilere ait olan nesneleri korumak zorunda kaldığı 17 yıldır müzede çalıştığını hatırladı.
47 yaşındaki afp’ye verdiği demeçte, “Daha sonra, bu nesnelerin burada işlenen suçların kanıtı olarak önem taşıdığını ve bunları sürdürmenin de buradaki görevimizin bir parçası olduğunu fark ettim” dedi.
Jastrzebiowski ve yüksek teknoloji koruma departmanındaki meslektaşları, ayakkabılar, valizler, metal kaplar, diş fırçaları, mektuplar ve belgeler dahil yüz binlerce eşyanın korunmasından sorumludur.
Eşyaların çoğu varışta el konulmadan önce mahkumlara aitti.
Konservatörler ayrıca kamp kışlalarının, dikenli tellerin ve havaya uçurulan krematoryumların, gaz odalarının ve sahadaki diğer kalıntıların kalıntılarının korunmasından da sorumludur.
Bu, özellikle yaşayan eski mahkumların sayısının hızla azaldığı bir zamanda son derece önemli bir iştir.
Jastrzebiowski, “Yakında tanıklık edecek doğrudan tanıklar kalmayacak ve geriye sadece bu eşyalar kalacak ve tarihi anlatmak zorunda kalacaklar” dedi.
“Bizim görevimiz onlara ses vermek.”
Bir öğe üzerinde çalışırken, işin akılsız bir rutin haline gelmesini önlemek için nesnenin özelliklerini keşfetmeye çalışır.
afp’ye verdiği demeçte, “Eşyaların sahiplerini, hikayelerini düşünmeme yardımcı oluyor” dedi.
“En önemlisi, Nazilerin istediklerinin tam tersi – hafızalarının yok olması, sonsuza dek yok olmaları.”
