Libya’nın batısındaki Misrata kentinin eteklerindeki Necmeddine Tantun’un çiftliğinde, yüzlerce süt sağım makinesinin olağan uğultusu yerini neredeyse sessizliğe bıraktı.
Çiftçi, toynaklı hayvanları etkileyen oldukça bulaşıcı bir hastalık olan ayak ve ağız hastalığı salgını nedeniyle ineklerinin neredeyse yarısını kaybetti.
Libya’daki salgın, süt ve et üretimi acı çekerken hayvanları için henüz aşı almadıklarını söyleyen birçok sığır çiftçisine büyük bir darbe vurdu.
Kuzey Afrika ülkesinin gelirinin çoğu petrol kaynaklarından geliyor, ancak Misrata günde 70.000 litre süt üreten büyük bir süt merkezidir.
Şehrin sığır çiftçileri komitesi başkanı 45 yaşındaki Salem al-Badri’ye göre, üretim şu anda günde 20.000’e düştü.
27 yaşındaki Tantoun, “gelecek kasvetli görünüyor” dedi.
“Neredeyse her şeyimi kaybettim” dedi. “742 inekten yaklaşık 300’ünü kaybettik. Bu hastalık geçim kaynaklarımızı yok ediyor.”
Hastalık özellikle sığır, koyun ve keçi gibi geviş getiren hayvanları etkiler. Ateşe, kabarcıklara ve bazen ölüme neden olur.
Badri’nin komitesine göre, Misrata’da bazı çiftçiler sığırlarının yaklaşık yüzde 70’ini hastalığa kaptırdıklarını bildirdi.
Şehrin hayvan sağlığı ofisinden de sorumlu olan Badri, Tantun’un çiftliğini ziyareti sırasında “Bir felakete doğru gidiyoruz” dedi.
“Aşılardaki gecikme bize pahalıya mal oldu” diye ekledi. “Misrata’daki ineklerin çoğu şimdi enfekte ve salgını durdurmak için onları katletmekten başka seçeneğimiz yok.”
Hastalık, kıtlık et ve süt ürünlerinin fiyatını artırdığı için tüketicilere de mali sıkıntı yaşattı.
Badri, topaklı deri hastalığı adı verilen başka bir sığır rahatsızlığının da bir etkisi olduğunu ve yabancı alıcıların Libya sığır derisini ithal etme konusunda temkinli büyüdüğünü söyledi.
Libya, uzun süredir diktatör olan Kaddafi’yi deviren 2011 ayaklanmasından sonra yıllarca süren çatışmalardan kurtulmak için mücadele ediyor.
Birleşmiş Milletler tarafından tanınan Başbakan Abdülhamid Dbeibah hükümeti ile doğudaki askeri diktatör Halife Haftar’ın desteklediği rakip otorite arasında bölünmüş durumda.
Sığır çiftçileri, önleyici güvenlik önlemlerinin eksikliğinin yanı sıra salgın sırasında etkilenen bölgelere aşı verilmesinde gecikmelere neden olan yavaş bir tepkiden yetkilileri suçluyorlar.
Badri, “aşılar geçen Kasım ayında yapılmış olsaydı burada olmazdık” dedi.
“Yetkililerden çiftlikleri kurtarmak için aşıları bize ulaştırmalarını birkaç kez istedim” dedi.
AFP ile temasa geçildiğinde Trablus’taki yetkililer yanıt vermedi.
Doğu ve batı’daki yetkililer, BM Gıda ve Tarım Örgütü’nün desteğiyle acil aşı planları hazırladılar, ancak bazı çiftçiler yanıtın genellikle çok geç geldiğini söyledi.
Badri, bir grup sığır çiftçisinin başsavcıya dava açtığını söyledi.
Tarım bakanlığı, bu hastalıkların yayılmasının başlıca nedenlerinden birinin veteriner kontrolü olmadan hayvanların yasa dışı ithalatı olduğunu söyledi.
Ek olarak, vakalar yerel makamlara zamanında bildirilmediğinden kontaminasyon kontrolsüz bir şekilde yayılıyor ve bazı sığırların da rapor edilmeden ölmüş olabileceğini ekliyor.
Çiftliğinin başarılı olması için “her şeyi verdiğini” de sözlerine ekleyen Tantoun, “Geçim kaynağımız için tamamen bu hayvanlara bağımlıyız” dedi.
“Bu kadar çok ineği kaybetmek ekonomik bir felaket.”
Misrata’daki yetkilileri “sadece gerekli aşıları sağlamaya” değil, aynı zamanda inekleri hastalıktan muzdarip olan sığır çiftçilerini de “telafi etmeye” çağırdı.
Çiftçi Ali Ghabag, “gelecek korkusundan” büyükbaş hayvancılıktan tamamen vazgeçtiğini söyledi.
40 yaşındaki “Artık kimse bu sektörde devam etmek istemiyor” dedi.
“Riskler çok büyüdü ve bu krizin üstesinden gelip gelmeyeceğimizi bilmiyoruz.”
