Uzmanlar, rekor kıran ısı, aşırı hava olayları, hava kirliliği ve bulaşıcı hastalıkların yayılması: iklim değişikliğinin dünyadaki insanların sağlığı için zaten büyük ancak artan bir tehdit oluşturduğu konusunda uyarıyor.
BM iklim müzakerelerinin son turu, önümüzdeki hafta kaydedilen tarihin en sıcak yılı olması beklenen dönemde ve iklim şüphecisi Donald Trump’ın ABD başkanı olarak yeniden seçilmesinin gölgesinde başlıyor.
COP29 müzakereleri, birçok ülke yıkıcı seller, kuraklıklar, sıcak hava dalgaları ve fırtınalarla sarsılmış olsa bile, dünya artan seviyelerde gezegeni ısıtan fosil yakıtlar yaymaya devam ederken Azerbaycan’da yapılacak.
Dünya Sağlık Örgütü bu hafta “İklim değişikliği bizi hasta ediyor ve acil eylem bir ölüm kalım meselesi” uyarısında bulundu.
İşte küresel ısınmanın sağlığı etkilemesinin yollarından bazıları:
AB’nin iklim monitörü bu hafta yaptığı açıklamada, 2024’ün kaydedilen tarihin en sıcak yılı olmak için geçen yılı geçeceği “neredeyse kesin” olduğunu söyledi. Ayrıca, 1850-1900 sanayi öncesi ortalamadan 1,5 santigrat dereceden daha sıcak olan ilk yıl olması bekleniyor.
Grubun son raporuna göre, iklim değişikliğinin Lancet Geri Sayımının bir parçası olarak uzmanlar tarafından izlenen sağlığı etkilemesinin 15 yolundan 10’u artık “yeni kayıtlara ulaştı”.
Raporda, sıcaktan ölen 65 yaş üstü kişilerin sayısının 1990’lardan bu yana yüzde 167 arttığı, bu da tüm zamanların en yüksek seviyelerinden sadece biri olduğu belirtildi.
Aşırı ısı, böbrek rahatsızlıkları, felç, olumsuz hamilelik sonuçları, kardiyovasküler ve solunum yolu hastalıkları, organ yetmezliği ve nihayetinde ölüm gibi sayısız sağlık riskine yol açar.
Küresel İklim ve Sağlık İttifakı genel müdürü Jeni Miller, “bu yıl, ısınan bir iklimin insanların sağlığı ve refahı üzerindeki artan etkilerinin altını çizdi” dedi.
Hindistan’da 700 ölüme ve 40.000’den fazla sıcak çarpması vakasına yol açan aşırı sıcağa, Nijerya’da bir barajın çökmesine neden olan “iklimi şiddetlendiren” yağmurların 320’sini öldürdüğüne ve 50 ABD eyaletinden 48’inin “ılımlı veya daha kötü kuraklık yaşadığına” işaret etti.
Bu arada İspanya, son nesildeki en ölümcül sellerden kurtulmaya devam ederken, Amerika Birleşik Devletleri ve Küba’nın bazı bölgeleri son kasırgalardan sonra parçaları topluyor.
Kuraklık, sel ve diğer aşırı hava olaylarının da küresel mahsulleri vurması ve birçok bölgede açlığın artmasına neden olması bekleniyor.
Dünya nüfusunun neredeyse tamamı – yüzde 99’u – Dünya Sağlık Örgütü’nün hava kirliliği yönergelerini aşan havayı soluyor.
Bu kirliliğin solunum yolu hastalıkları, felç, kalp hastalığı, akciğer kanseri, diyabet ve diğer sağlık sorunları riskini artırdığı ve tütüne kıyasla tehdit oluşturduğu bulunmuştur.
Dsö’ye göre yılda yaklaşık yedi milyon erken ölüm hava kirliliğiyle bağlantılı.
Daha geçen hafta, Pakistan’ın en büyük ikinci şehri Lahor, DSÖ tarafından kabul edilebilir kabul edilen seviyenin 40 katında hava kirliliği kaydetti.
Daha iyi haberlerde, Lancet Geri Sayım raporu fosil yakıtla ilgili hava kirliliğinden kaynaklanan ölümlerin, esas olarak yanan kömürden kaynaklanan kirliliği azaltma çabaları nedeniyle 2016’dan 2021’e yaklaşık yüzde yedi düştüğünü buldu.
Değişen iklim, sivrisineklerin, kuşların ve memelilerin önceki yaşam alanlarının ötesinde dolaşacakları ve onlarla bulaşıcı hastalıkları yayabilecekleri tehdidini artıracakları anlamına geliyor.
Dang humması, chikungunya, Zika, Batı Nil virüsü ve sıtma, ısınan bir dünyada daha geniş yayılabilecek sivrisinek kaynaklı hastalıklardır.
Lancet Countdown’a göre, dang humması yayan bir sivrisineğin bulaşma riski son 60 yılda yüzde 43 arttı. Geçen yıl beş milyondan fazla dang humması vakasıyla ilgili yeni bir küresel rekor kaydedildi.
Fırtınalar ve seller, sivrisinekler için üreme alanı olan durgun su oluşturur ve ayrıca kolera, tifo ve ishal gibi suyla bulaşan hastalık riskini artırır.
