Roman Stephen Thombre, muhtemelen etraftaki en jetlagged insanlardan biridir. 2023 yılında Hindistan’da Shoyab Sheikh ve Dharshak Manikandan tarafından kurulan Dubai merkezli uluslararası tıbbi transfer hizmeti sağlayıcısı Qwiklif Hava Ambulansında tıbbi direktör olarak çalışıyor. Thombre, yaklaşık beş yıldır sahada çalışıyor, dünya çapında tıbbi geri dönüşler gerçekleştiriyor ve zaman dilimleri arasında sürekli değişiyor. Örneğin konuştuğumuzda, Dubai’de ikamet eden kişinin önümüzdeki birkaç hafta içinde hastalarıyla birlikte Mısır, Çin, İNGİLTERE ve Avustralya’ya uçması planlanıyordu.
31 Yaşındaki çocuk, kendisini genellikle bir Hollywood oyuncusunun dışında hisseden yüksek riskli durumlarda buldu. Örneğin, bir keresinde 16 saatlik bir uçuşta dört yaşındaki bir çocuğu Kuveyt’ten Toronto’ya taşımak zorunda kaldı. Çocuk, “vücudunuzdan saniyede yaklaşık 2,5 ila 3 litre kanınızı akıtan, oksijenlendiren ve vücudunuza geri koyan” bir ECMO makinesindeydi, diye açıklıyor Thombre. Makine, merhum aktör Matthew Perry tarafından Friends, Lovers ve the Big Terrible Thing adlı anılarında ünlü bir şekilde ‘Hail Mary’ olarak tanımlandı. Güvencesiz ama nihayetinde başarılı bir görevdi.
Afganistan Misyonu
Thombre’nin kariyerinin en zorlu vakalarından biri, geçen yıl Ekim ayında, kendisi ve ekibinin Taliban yönetimindeki Afganistan’daki ailesini ziyaret ederken zatürree olan 76 yaşındaki İsveç vatandaşı Abdul Rashid Afif’e yardım etmesi gerektiğinde geldi. Ayrıca şeker hastasıydı ve daha önce böbrek nakli geçirmişti, bu nedenle acil, özel tıbbi bakım gerektiriyordu.
İsveç merkezli Abdul’un kızı Nadja Afif, İsveç hükümetinin yardım edemediğini e-posta yoluyla söyledi. ”Bir İsveç vatandaşı olarak, hükümet tipik olarak hastalanan, yaralanan veya başka bir şekilde kendilerini bir ülkeyi terk edemeyen bireyleri ülkelerine geri göndermede yardım sağlıyor” diye yazıyor. “Ancak bu destek Afganistan gibi yaptırımları olan bir ülkede mevcut değil.”
Bir hastayla roman Stephen Thombre
Taliban’ın 2021’de Afganistan’ın kontrolünü ele geçirmesinden bu yana, İsveç Dışişleri Bakanlığı ülkeye yapılan tüm seyahatlere karşı katı bir tavsiye yayınladı, diye devam ediyor. Ancak ailesi aslen ülkeden olan ve aynı zamanda Afgan vatandaşlığına sahip olan Abdul, Covıd-19 salgını nedeniyle ailesinden çok uzun süre uzak kalmıştı. İlerleyen yıllarının da farkındaydı ve hasta olan kız kardeşini ziyaret etmek için güçlü bir dürtü hissetti. Nadja, ”Babam bu tavsiyeye rağmen ziyaret etmeyi seçtiği için hükümet davasında herhangi bir yardım sunamadı” diye ekliyor.
Yakın tarihli bir BBC raporuna göre, ’40 ülke Taliban hükümetiyle bir tür diplomatik veya gayri resmi ilişki sürdürmesine’ rağmen, hiçbir ülke bunu resmi olarak tanımadı. “İlk başta, tahliye şirketlerinin bir çıkış yolu sağlayabileceği umudunu sürdürdük. Ama kısa süre sonra tek tek geri çekildiler ve son anda bizi hayal kırıklığına uğrattılar, güçsüz bıraktılar ve kimseye güvenmek için mücadele ettiler ”diyor. Afganistan’daki hastanelerle iletişim kurmak ve “iletişim dil engelleri ve genel olarak zayıf altyapı nedeniyle ciddi şekilde engellendiğinden” güncellemeler almak da çok zordu.
Nadja, ”Hoşçakal demeden ya da yas tutacak bir yere sahip olmadan onu kaybedebileceğimiz korkusu bize ağır geldi” diye hatırlıyor Nadja.
Özel hava ambulanslarını aramaya başladılar ve Qwiklif ekibiyle temasa geçtiler. Thombre, ”Afganistan’daki yerel kaynaklarımızdan birinden hastaneye gitmesini ve oradan görüntülü görüşme yapmasını istedik ve aile kısa bir süre yeniden bir araya geldi” diyor. Ancak ülke yetkilileri hastanın ülkeyi terk etmesine izin vermeyi reddettiği için Thombre, meseleleri hızlandırmaya yardımcı olmak için aşağı uçtu.
Kulağa biraz Argo’ya benziyor, eksi kötü saçlar.
Tıbbi geri dönüş planlaması
Kandahar’a ulaşmak ilk büyük zorluktu. “Dubai’den Kandahar’a çok az direkt uçuş var, bu yüzden önce Kabil’e uçmak zorunda kaldım. Oraya indiğimde göçmenlik yetkilileri beni ziyaretimin amacı hakkında sorguladıkları, yerel temaslarımı istedikleri ve vizemin gerçekliğini doğruladıkları bir odaya götürdüler. Durumu açıkladım ve iki saate yakın bir süre sonra ayrılmama izin verildi “diyor.
Thombre’nin yerel bağlantısı onu havaalanından aldı ve Kandahar’a 400 km’den daha uzun bir yolculukla yola çıktılar. “Yollar kazıldığı için yolculuk zordu. Yaklaşık 32 kontrol noktasını geçmek zorunda kaldık ve her kontrol noktasında fotoğrafım, pasaportum, vizem ve diğer tüm ayrıntılarımın zaten ellerinde olduğunu fark ettim.” Thombre, her noktada yeni sorgulama turlarından geçmesi gerektiğini söylüyor. “Tek bir yanlış cevap bile verirsek karşıya geçmemize izin vermeyeceklerinden veya bizi tutuklayabileceklerinden endişelendim.”
Korktuğu tek zaman, Kandahar’a girmeden önce arabalarından büyük bir kontrol noktasında çekildikleri zamandı. “Bizi iyice kontrol ettiler ve Kandahar’a giremeyeceğimizi söylediler. Tüm evraklarımızı kontrol edip insanları çağırdıklarında silah zoruyla tutuldum.“ Ancak daha sonra, “özür dilediler ve bu güvenlik protokollerini takip etmeleri gerektiğini açıkladılar. Durumu onlara açıkladığımızda işbirlikçi ve naziktiler ve bunun tıbbi bir acil durum olduğunu anladılar.”
Görev tamamlandı
Thombre geceleri Kandahar hastanesine ulaştı ve anında kendisine eşlik eden yerel Stk’lardan gelen güvenilir bağlantıları tarafından kuşatıldı. “Hastayla tanıştım ve beni gördüğüne çok sevindi. Ağlamaya başladı ve onu oradan çıkarmamı istedi.” Kızı, babasının muazzam stres ve tıbbi durumu nedeniyle yaklaşık 10 kilo kaybettiğini, kendisi ve erkek kardeşiyle Dubai’de bir araya geldiğinde sadece 34 kilo ağırlığında olduğunu yazıyor.
Thombre, ekibi ve Abdul, Dubai’den kiralanmış bir uçuş ayarladıkları için ertesi gün ayrılmaları planlanıyordu. “Yetkililer otel odamın dışına birini yerleştirmişti” diye hatırlıyor. Ancak ertesi gün daha fazla komplikasyon ortaya çıktı. Hayal kırıklığına uğrayan Thombre, uçuşun iniş izninin reddedildiğini öğrendi.
“Ayrıca İstihbarat Genel Müdürlüğü (GDI), İsveç vatandaşı olduğu için hastanın soruşturmasız gitmesine izin vermek istemedi.” Bunu daha da açıklayan Necda şöyle yazıyor: “Anladığım kadarıyla, eğer biri aslen Afganistanlıysa ve yurtdışında yaşamış olsalar bile, ülkeyi terk etmelerine izin verilmeden önce kapsamlı bir soruşturmaya tabi tutulacaklar. Bu süreç maalesef babamın geri dönme yeteneğini geciktirdi.”
Thombre, yerel irtibatı (uzun yıllardır ülkede yaşayan bir ABD vatandaşıyla birlikte çalışan) ve yerel STK’lar yaklaşık bir gününü birkaç bakan ve yetkiliyle görüşerek geçirdi. ”Dışişleri Bakanlığı’nda (MoFA) bir üst düzey bakanla tanıştık ve yaklaşık 40 veya 45 dakika sonra izinleri aldık” diyor. Havaalanı yetkilileriyle biraz ileri geri gittikten sonra nihayet ayrılmaya hazırdılar. “Hasta saat 7.30’da uçağın içindeydi ve uçuş saat 8’de havalandı.”
Ancak son bir barikat vardı: Thombre’nin takımla uçmasına izin verilmedi. “Dikkat edilmesi gereken birkaç formalite daha vardı, bu yüzden tıbbi ekibim zaten uçağın içinde olduğu ve hastayla ilgilendiği için geride kaldım” diye açıklıyor. Thombre, STK temasları sayesinde geceyi lezzetli yerel yemekler, kuru incir ve meyveleri tadarak geçirdi ve ertesi gün Kabil’den Dubai’ye dönmeden önce Afgan halkının sıcak misafirperverliğini yaşadı.
Thombre şu ana kadar hem kiralanmış hem de ticari uçuşlar yoluyla 500’den fazla tıbbi geri dönüşü tamamladı (ikincisi, maliyetleri en az yüzde 60 ila 70 oranında düşürdüğünü ve kritik hastaları uçak içinde yoğun bakım benzeri bir kurulum oluşturarak başarılı bir şekilde taşımayı başardıklarını açıklıyor). “Hasta güvenli bir şekilde eve ulaştığında ailenin mutlu yüzlerini gördüğünüzde, aldığınız memnuniyet gerçekten başka bir şeydir” diyor. “Para bunu satın alamaz.”
wknd@khaleejtimes.com
