Güney Koreliler Salı günü, Cumhurbaşkanı Yoon Suk Yeol’un habersiz bir canlı TV yayınında sıkıyönetim ilan ettiğini ve ardından birkaç saat sonra rotayı tersine çevirdiğini söylediğinde şok oldular.
Güney Kore ordusu, tam olarak hangi önlemlerin alınacağına dair ilk kafa karışıklığından sonra, parlamento ve siyasi partilerin protestolarını ve faaliyetlerini yasaklayan ve medyayı hükümet kontrolü altına alan bir kararname yayınladı.
Bu adımlardan çok azı, Ulusal Meclis’in 300 üyesinden 190’ı, Yoon’un daha sonra kaldırmaya söz verdiği bildirgeye karşı oy kullanmak için polise ve askeri kordonlara meydan okumadan önce uygulanmış gibi görünüyordu.
Yoon neden sıkıyönetim ilan etti?
Yoon, muhalefet partilerinin parlamento sürecini rehin aldığını söyledi.
Yoon, “Özgür Kore Cumhuriyeti’ni Kuzey Kore komünist güçlerinin tehdidinden korumak, halkımızın özgürlüğünü ve mutluluğunu yağmalayan aşağılık Kuzey Kore yanlısı devlet karşıtı güçleri ortadan kaldırmak ve özgür anayasal düzeni korumak için sıkıyönetim ilan ediyorum” dedi.
Yoon, nükleer silahlı Kuzeyden herhangi bir özel tehditten bahsetmedi, bunun yerine iç siyasi muhaliflerine odaklandı.
Mayıs 2022’de göreve geldiğinden bu yana idare yetkilileri aleyhine açılan 22 görevden alma önergesinden şikayetçi oldu.
Cumhurbaşkanının onay notları, artan bir etki skandalı ve muhalefetin kontrolündeki parlamento ile bütçeler ve soruşturmalar konusundaki çatışmaların ortasında rekor seviyelere yaklaştı.
Ordu hangi adımları attı?
Ordu, sıkıyönetim komutanlığına başkanlık etmek üzere dört yıldızlı bir general olan Genelkurmay Başkanı General Park An-su’yu seçti ve kararnameyi Salı günü saat 11’de yürürlüğe koydu.
Kararname, siyasi faaliyetleri yasaklamanın ve medyayı kısıtlamanın yanı sıra grevci doktorlara da işlerinin başına dönmelerini emretti.
Sıkıyönetimi ihlal edenlerin tutuklama emri olmadan tutuklanabileceği belirtildi.
Tüfekler, vücut zırhı ve gece görüş teçhizatı ile donatılmış maskeli sıkıyönetim birlikleri, kendilerine karşı çıkan personelle yangın söndürücülerle karşılaştıkları Millet Meclisi’ne girdi.
Çarşamba gününün başından itibaren, kriz boyunca rapor vermeye devam eden medya kuruluşlarının hükümet tarafından kontrol edildiğine dair dışa dönük bir işaret yoktu.
Yabancı yanıt
Binlerce gösterici, polis ve orduyla küçük çatışmaların yaşandığı parlamento dışında toplandı.
Milletvekilleri, hem muhalefet milletvekilleri hem de Yoon’un kendi partisinin liderleri bunu anayasaya aykırı olarak kabul ettikleri için sıkıyönetime karşı oy kullanmak için toplandılar.
Mevcut 190 milletvekilinin tümü sıkıyönetimin kaldırılması yönünde oy kullandı. Yoon, birliklerin geri çekildiğini ve mümkün olan en kısa sürede bir kabine toplantısı düzenledikten sonra kararnameyi kaldıracağını açıklayan başka bir adres verdi.
Seul’deki bazı yabancı büyükelçilikler vatandaşlarını dikkatli olmaları konusunda uyardı.
ABD, İngiltere, Almanya ve diğer ülkelerdeki yetkililer, gelişmelerden endişe duyduklarını ve barışçıl hukukun üstünlüğünün geçerli olması gerektiğini söylediler.
Finansal piyasalara ne oldu?
Güney Kore maliye bakanlığı Çarşamba günü yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Yoon Suk Yeol’ün bir gecede dayattığı ve kazananı çok yılın en düşük seviyelerine iten sıkıyönetim ilanını kaldırmasının ardından finansal piyasalara “sınırsız” likidite dağıtmaya hazır olduğunu söyledi.
Duyuru, Maliye Bakanı Choi Sang-mok ve Kore Merkez Bankası Valisi Rhee Chang-yong’un bir gecede acil durum görüşmeleri yapmasının ardından geldi ve merkez bankası kurulu aniden yerel kredi piyasası için kurtarma önlemlerini onaylamak üzere bir araya geldi.
Finansal piyasalar Çarşamba günkü ticarette temellerini bulurken, kazananlar daha yüksek ve hisse senetleri bazı kayıpları azaltırken, yatırımcılar piyasalarını daha küresel hale getirmeye çalışan Güney Kore’de uzun vadeli siyasi istikrar konusunda temkinli davranmaya devam ediyor.
Hükümet yaptığı açıklamada, “Tüm finansal, döviz piyasaları ve borsalar normal şekilde çalışacak” dedi.
“Hisse senetlerine, tahvillere, kısa vadeli para piyasasına ve forex piyasasına tamamen normalleşene kadar sınırsız likidite enjekte edeceğiz.”
Nasıl kaldırıldı?
Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol, milletvekillerinin bildirisine karşı oy kullanmak için güvenlik güçlerine meydan okuması ve binlerce protestocunun sokaklara dökülmesinin ardından Çarşamba günü kısa süreli sıkıyönetim uygulama girişimini terk etti.
Güney Kore’nin ana muhalefet partisi – milletvekilleri yasayı bozmak için oy kullanabilmek için çitlerden atlayıp güvenlik güçleriyle boğuşan – Yoon’un “ayaklanma” girişimi üzerine derhal istifa etmesini istedi.
Ülkenin en büyük şemsiye işçi sendikası, Yoon istifa edene kadar “süresiz genel grev” olarak da adlandırıldı.
Yoon’un kendi iktidar partisinin lideri, bu girişimi “trajik” olarak nitelendirirken, ilgili kişilerin sorumlu tutulmasını istedi.
Yoon, milletvekillerinin Salı gecesi geç saatlerde Kuzey Kore ve “devlet karşıtı güçler” tehdidini gerekçe göstererek yaptığı açıklamaya karşı oy kullanmasının ardından geri adım attı.
Yoon, 4.30am (Salı günü 1930 GMT) civarında televizyonda yayınlanan bir konuşmada, “Sadece bir dakika önce, Ulusal Meclis’ten olağanüstü halin kaldırılması talebi vardı ve sıkıyönetim operasyonları için görevlendirilen orduyu geri çektik” dedi.
“Millet Meclisi’nin talebini kabul edip sıkıyönetimi Bakanlar Kurulu toplantısıyla kaldıracağız.”
Yonhap haber ajansı daha sonra Yoon’un kabinesinin emri kaldırma önergesini onayladığını bildirdi.
Sırada ne var?
Muhalefetteki milletvekilleri Yoon’u istifaya veya görevden alınmaya çağırdı. Genelkurmay başkanı ve diğer yetkililer topluca istifa etmeyi teklif ederken, iktidar partisinin lideri savunma bakanının kovulması ve tüm kabinenin istifa etmesi çağrısında bulundu.
Güney Kore’nin en büyük sendika koalisyonu olan Kore Sendikalar Konfederasyonu ile Seul’de bir miting düzenlemeyi planlayan ve Yoon istifa edene kadar grev sözü veren daha fazla protesto bekleniyor.
İsveç başbakanının ziyareti ve ABD-Güney Kore Nükleer Danışma Grubu toplantısı da dahil olmak üzere diplomatik anlaşmalar ertelendi.
- Güney Kore cumhurbaşkanı sıkıyönetim teklifi nedeniyle istifaya bastı
- Güney Kore muhalefeti, sıkıyönetim nedeniyle cumhurbaşkanına isyan suçlaması yönelttiğini söyledi
- Güney Kore parlamentosu Başkan'ın sıkıyönetim bildirgesini reddetti
