Müzakereciler, dünyanın plastik kirliliğini sona erdiren ilk anlaşması üzerinde anlaşmak için bir aydan kısa bir süre içinde bir araya geliyorlar, ancak ülkeler o kadar uzak duruyor ki bir anlaşma imkansız olabilir.
BM’nin bir antlaşma için çalışmayı ilk kabul etmesinden bu yana iki yıl geçti ve müzakereciler ayrıntıları ortaya çıkarmak için şimdiden dört kez bir araya geldi.
Ancak gözlemciler, madde konusundaki ilerlemenin acı verici derecede yavaş olduğunu ve zaman zaman herhangi bir nihai anlaşmayı sulamak isteyen ülkeler tarafından aktif olarak engellendiğini söylüyorlar.
Bu, müzakerecileri ve sürece başkanlık eden diplomatı, anlaşmayı kurtarmak ve Güney Kore’nin Busan’ındaki müzakerelerden zayıf biriyle veya hiç biriyle çıkmaktan kaçınmak için çabalamaya bıraktı.
Sorunun ölçeği tartışılmaz.
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’ne göre, plastik üretimi 20 yılda ikiye katlandı ve mevcut oranlarda 2060 yılına kadar üçe katlanabilir.
Yine de plastiğin yüzde 90’ından fazlası geri dönüştürülmez, çoğu doğaya atılır veya çöplüklere gömülür.
Sonuç olarak, mikroplastik en derin okyanus siperlerinde, en yüksek dağ zirvelerinde ve insan vücudunun hemen hemen her yerinde bulunmuştur.
Ancak bunun nasıl ele alınacağı şiddetle tartışılıyor.
Üretimin sınırlandırılıp sınırlandırılmayacağı, daha iyi atık yönetimi için nasıl ödeme yapılacağı ve hatta bir anlaşmayı kabul etmek için hangi sürecin kullanılacağı konusunda anlaşmazlıklar var – çoğunluk oyu veya fikir birliği.
Müzakereler, neredeyse tüm tarafların işe yaramaz olduğu konusunda hemfikir olduğu 70 sayfayı aşan bir taslak metinle başlayacak.
Uluslararası Çevre Hukuku Merkezi çevre sağlığı programı direktörü David Azoulay, “her şeyi ve tam tersini” içerdiği konusunda uyardı.
Müzakerelere başkanlık eden Ekvadorlu diplomat Luis Vayas Valdivieso bile “çok ama çok zor olacak… Busan’daki görüşmelerimize bu metinle başlamak için”.
Kaotik taslak metin, anlaşmanın ne yapması gerektiğine dair temel bir yanlış çizgiyi yansıtıyor.
Bazı ülkeler, özellikle Suudi Arabistan, İran ve Rusya gibi petrol üreten ülkeler, başta atık yönetimi olmak üzere sözde aşağı akış önlemlerine odaklanması gerektiği konusunda ısrar ediyorlar.
Hedeflerin ve uygulamaların ulusal düzeyde belirlenmesini istiyorlar.
Avrupa Birliği ve birçok Asya ve Afrika ülkesini içeren sözde Yüksek Hırs Koalisyonu gibi diğerleri, yeni plastik üretimini sınırlayan, atık yönetimi ve geri dönüşümün uzun süredir devam eden başarısızlığına ve yeni plastik üretiminden kaynaklanan emisyonlara işaret eden kurallar istiyor.
Ayrıca zararlı olduğuna inanılan veya bilinen kimyasallara yönelik yasakları da destekliyorlar ve hedefleri, izleme mekanizmaları ve uyumluluk uygulaması olan küresel standartlar istiyorlar.
ABD, yakın zamanda üretimin yeniden yapılandırılmasına potansiyel destek sinyali vermesine rağmen koalisyonun bir parçası değil.
Greenpeace ABD’nin küresel plastik proje lideri Graham Forbes, “Bu sadece bir karmaşa” dedi.
“Çok zaman kaybettik.”
Müzakerecilerin taslağı uygulanabilir bir anlaşma haline getirmek için sadece bir haftası olacak ve Vayas Valdivieso, “kağıt dışı” olarak adlandırılan kendi başlangıç belgesiyle işleri hızlandırmayı umuyor.
Bu hafta, öne çıkan tartışmalı konulardaki herhangi bir dil için yakından incelenecek olan belgenin üçüncü bir yinelemesini yayınlaması bekleniyor.
Ancak belgenin yasal bir dayanağı yok ve müzakerecilerin bunu bir başlangıç noktası olarak kullanmayı kabul edip etmeyecekleri belli değil.
Daha iddialı bir antlaşma için baskı yapanlar, Busan’ı başarılı kılma baskısının daha zayıf bir belge için ivme yaratabileceğinden korkuyorlar.
Forbes, “Bir şeyi karaya çıkarmak için muazzam bir siyasi ivme var” dedi.
Ancak “kısa vadede kolay hissettiren siyasi bir sonuç elde etme hırsından fedakarlık etmeyeceğiz”.
Yüksek Hırs Koalisyonu içinde bile, belgenin ne kadar katı ve spesifik olması gerektiği konusunda önemli farklılıklar var.
Ve bazı büyük endüstri oyuncuları “sorunlu ve önlenebilir plastik ürünleri” sınırlama ve bakir plastik üretimini azaltma çağrısını desteklerken, diğerleri buna şiddetle karşı çıkıyor.
Amerikan Kimya Konseyi, Washington’u üretim sınırlarından ve malzeme yasaklarından “küresel toplumu uzaklaştırmaya” açıkça çağırdı.
Tüm anlaşmazlıklara rağmen, Vayas Valdivieso bu ay Busan’da “teslim edeceğiz” konusunda ısrar etti.
Ancak pek çok gözlemci, müzakerelerin bir tur daha uzatılabileceğine giderek daha fazla inanıyor, hatta bazı iddialı ülkelerin bir metin üzerinde tek başına yürüdüğünü görüyor.
Azoulay, “Hiç kimse gerçekten yıllarca süren ya da amaca uygun olmayan bir şey sunan bir müzakere istemiyor” dedi.
“Var olan gerilim budur.”
