Meksika’nın giden Cumhurbaşkanı Andres Manuel Lopez Obrador tarafından savunulan ve gelen halefi tarafından desteklenen yargı reformları, ABD ile diplomatik gerilimlere yol açtı ve finansal piyasaları altüst etti.
Pazar günü toplanacak olan iktidar partisinin egemen olduğu Kongrede tartışılacak önerilerin kilit noktaları şöyle:
Şu anda, Yüksek Mahkeme yargıçları başkan tarafından aday gösterilmekte ve Senato tarafından onaylanmaktadır.
Hakimler ve sulh hakimleri, idari bir organ olan Federal Yargı Konseyi tarafından atanır.
1 Ekim’de göreve gelecek olan cumhurbaşkanı seçilen Claudia Sheinbaum’un desteklediği teklifler, Yargıtay hakim sayısını 11’den dokuza indirecek.
Görev süreleri 15 yıldan 12 yıla indirilecekti.
Sivil toplum kuruluşu Impunidad Cero’ya göre, cezasızlık oranının — suçlardan hesap vermekten kaçınabilme oranının — yüzde 99 olduğu bir ülkede yargıçları denetlemek için yeni bir organ oluşturulacak.
Sistem, yüksek mahkeme üyelerinin halk oylamasıyla seçildiği Bolivya’nınkiyle benzerliklere sahip olacaktı.
Amerika Birleşik Devletleri’ndeki bazı eyaletler yargıçları seçmek için seçimleri kullanır. İsviçre’de hakimler yerel düzeyde seçmenler tarafından seçilir.
Muhalif siyasetçiler, hakimler ve yargı çalışanları, reformların adalet sistemini siyasallaştıracağını ve hükümet kolları arasındaki güçler ayrılığını tehlikeye atacağını söylüyor.
Birleşmiş Milletler hakimlerin ve avukatların bağımsızlığı özel raportörü Margaret Satterthwaite, planın “Meksika genelinde yargı bağımsızlığı üzerindeki geniş etkileri” hakkındaki “derin endişelerini” de dile getirdi.”
Sosyal medya platformu X’te “Yetkilileri, yargı bağımsızlığının insan hakları güvencesine uygun ağırlık vererek teklifi dikkatlice gözden geçirmeye çağırıyorum” diye yazdı.
İnsan Hakları İzleme Örgütü, milletvekillerini “yargı bağımsızlığını ciddi şekilde baltalayacaklarını ve uluslararası insan hakları standartlarına aykırı olacaklarını” söyleyerek “tehlikeli öneriler” olarak adlandırdığı şeyi reddetmeye çağırdı.”
New York merkezli haklar grubu, reformların ordunun sivil kolluk kuvvetlerini yürütmesine yönelik kısıtlamaları da ortadan kaldıracağı yönündeki endişelerini dile getirdi.
Meksika’nın uzun süredir devam eden ciddi insan hakları ihlalleri ve resmi örtbas geçmişi göz önüne alındığında, yasa koyucular insan hakları korumalarını zayıflatmak yerine güçlendirmek için adımlar atmalıdır” dedi.
ABD’nin Meksika Büyükelçisi Ken Salazar, değişikliklerin komşu ülkeler arasında “yatırımcıların Meksika’nın yasal çerçevesine olan güvenine dayanan” bir ticaret ilişkisini “tehdit edeceği” konusunda uyardı.
