Uzmanlar, Pakistan ekonomisinin zorluklara rağmen dayanıklılığını kanıtladığını ve ekonomik reformların ve Uluslararası Para Fonu’nun 7 milyar dolarlık Genişletilmiş Fon Tesisi programının uygulanmasının ardından büyüme ivmesini artıracağını söylüyor.
Analistler ve ekonomistler, Pakistan’ın şeffaflık, hesap verebilirlik, mali disiplin ve zarar eden devlete ait kuruluşların özelleştirilmesine odaklanan ekonomik reformları uygulayarak ekonomik anlatısını yeniden yazma ve küresel arenada bir esneklik ve ilerleme işareti olarak ortaya çıkma fırsatına sahip olduğunu söyledi. Ekonomik reformların başarısının siyasi irade ve kurumsal kapasiteye bağlı olduğunu ve önümüzdeki yıllarda Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) büyümesini hızlandırdığını söylediler.
Düzeltici önlemler
NUST Politika Araştırmaları Enstitüsü Genel Müdürü Dr. Ashfaque Hasan Han, ekonomiyi toparlanma yoluna sokmak için ülkenin siyasi istikrara ihtiyacı olduğunu söyledi.
“Yabancı yatırımları çekmek ve iç ekonomiyi canlandırmak için ülkeye siyasi istikrar getirmemiz gerekiyor. Hükümet, önümüzdeki yıllarda ekonomik büyümeyi hızlandırmak için düzeltici ekonomik önlemler alarak yatırımcı güvenini yeniden tesis etmek zorunda kalacak ”dedi.
Ayrıntılandırarak, hükümetin enflasyonu düşürmesi, elektrik tarifesini rasyonelleştirmesi ve faiz oranlarını mevcut yüzde 19, 5’ten yüzde 12’ye düşürmesi gerekeceğini söyledi.
Maliye Bakanlığı’nın eski ekonomi danışmanı olan Khan, döviz amortismanının, yüksek faiz oranlarının, haksız vergilendirmenin ve pahalı kamu hizmetlerinin Pakistan endüstrilerini küresel olarak rekabetsiz hale getirdiğini ve sanayi üretiminde düşüşe yol açtığını söyledi.
“Hükümet, yatırımcılara rekabetçi küresel pazarlarla yüzleşebilmeleri için elverişli bir ortam sağlamalıdır. Ülkenin yüksek yoksulluk ve eşitsizlik düzeylerinin yanı sıra enerji krizi, uzun vadeli büyümeyi sürdürmek için ele alınması gereken başlıca engellerdir ”dedi.
Esnek ekonomi
Pakistan Kuveyt Yatırım Şirketi Araştırma ve Geliştirme Başkanı Samiullah Tarık, ekonominin zorlu bir aşamadan geçtiğini ve önümüzdeki yıllarda istikrarlı bir büyüme kaydederek dayanıklılığını bir kez daha kanıtlayacağını söyledi.
“2024 yılı zorlu ama ekonomi toparlanmaya sahne olacak. Turizm, tarım, bilişim ve katma değerli ihracatın ekonomiyi harekete geçirme potansiyeli var.”dedi.
“GSYİH büyümesi, 2024-25 mali yılında yüzde 2,5 ile yüzde üç arasında değişecek. Küresel emtia fiyatları da hafifledikçe enflasyon kademeli olarak düşecek ”dedi ve rupinin enflasyon farkı doğrultusunda değer kaybetmesi gerektiğini de sözlerine ekledi.
IMF ve Dünya Bankası gibi uluslararası finans kuruluşları Pakistan için istikrarlı bir ekonomik büyüme öngörüyor ve ülke ekonomisinin kademeli olarak ivme kazanacağını gösteriyor.
IMF, Nisan ayında yayınladığı amiral gemisi Dünya Ekonomik Görünümü 2024’te ülkenin büyüme oranını bir sonraki mali yıl için yüzde 3,5’te tuttu. Ocak ayında fon, Ekim 2023’te öngördüğü 2024-25 mali yılı için cari yılın büyüme oranını yüzde 2,5’ten yüzde 0,5 ve yüzde 0,1’den yüzde 3,6’ya düşürmüştü.
IMF’nin tahmini, Washington merkezli kuruluşu Dünya Bankası’nın yüzde 1,8 ile yaptığı tahminlerden biraz daha yüksek. IMF’nin büyüme tahmini, hükümetin cari yıla ilişkin yüzde 3,5’lik GSYİH büyüme hedefinden önemli ölçüde düşüktür, ancak genel olarak Pakistan Devlet Bankası’nın Para Politikası Beyanı kapsamında açıklanan yüzde iki ila yüzde üç beklentisi ile uyumludur.
Önde gelen derecelendirme kuruluşları da benzer büyüme hamisi tahmininde bulundu ve ülkenin ekonomik cephede yükseliş eğilimini sürdüreceğini söyledi. Fitch Ratings, ekonomik büyümenin parasal genişleme, tarımsal üretimin iyileştirilmesi ve enflasyonun yavaşlamasıyla 2023-24 mali yılında yüzde 2,4’ten 2024-25 mali yılında yüzde 3,2’ye yükseleceğini söyledi.
Bir FitchSolutions Şirketi olan BMI tarafından hazırlanan Pakistan-Ülke Risk raporu, ülkenin 2024-25’teki büyümesi konusunda iyimser bir görüşün üç nedenini dile getirdi.
“Hayati tarım sektörünün toparlanmaya devam etmesini bekliyoruz. Pakistan’ın 2023-24’teki ekonomik krizinin en yakın nedeni, tarımsal faaliyeti bozan yıkıcı bir seldi. İkincisi, enflasyonun Mayıs 2024’te yüzde 11,8’den Aralık 2024’te sadece yüzde 6,2’ye düşerek keskin bir şekilde azalacağını düşünüyoruz “dedi.
“Pakistan’ın para birimindeki büyük düşüşlerin artık geride kalmasını ve geniş çapta istikrarlı bir döviz kurunun enflasyonist baskıları azaltacağını da bekliyoruz. Kilit politika faizinin Haziran 2024’te yüzde 20,5’ten Aralık 2024’e kadar yüzde 16’ya ve Aralık 2025’e kadar yüzde 14’e düşürülmesini bekliyoruz ”dedi.
Enflasyon, politika faizleri
BMI araştırma raporu, enflasyonun hafifletilmesinin Pakistan Devlet Bankası’na (SBP) kilit politika faizini yüzde 22’den yüzde 16’ya düşürme alanı sağlayacağı umudunu dile getirdi.
Raporda, ”sbp’deki politika yapıcıların uzun vadede politikayı gevşetmeye devam etmesini ve 2025 sonuna kadar yüzde 14’e ulaşmasını bekliyoruz.” denildi.
— muzaffarrizvi@khaleejtimes.com
